Baxtiyor Artayevning boks bo‘yicha jahon chempioni unvoni sari qiyin yo‘li bor

Baxtiyar Karipullaevich Artayev, 14-yil 1983-martda Qozogʻistonning Taraz shahrida tugʻilgan (avvalgi nomi Jambil), taniqli bokschi va Olimpiya chempioni. Faoliyati davomida u jahon chempionatlari va Osiyo o‘yinlarida sovrinli o‘rinlarni qo‘lga kiritgan, shuningdek, o‘n marta Qozog‘iston chempioni bo‘lgan. Baxtiyor Qozog‘istonda xizmat ko‘rsatgan sport ustasi sifatida ham tan olingan va bir qancha davlat mukofotlari bilan taqdirlangan.

Oila va bolalik

Baxtiyor Tarazda ozg‘in, uyli bola bo‘lib ulg‘aygan bo‘lsa-da, yoshligidanoq kuchli xarakter ko‘rsatdi. U har doim o'zini himoya qilishga va do'stlarini himoya qilishga tayyor edi, ko'pincha o'zini ko'cha janjallarida topardi. Baxtiyorning o‘z salohiyatini anglagan otasi Baxtiyor o‘n yoshida akasi Baxt bilan birga uni boks bilan tanishtirgan. Birinchi murabbiyi Nurlana Akurpekova qo‘l ostida u tezda o‘zini ko‘rsatib, viloyat chempionatlari g‘olibiga aylandi. Baxtiyor murabbiyi uning kamol topishida deyarli ikkinchi otadek muhim rol o‘ynagan, doimiy qo‘llab-quvvatlab, dalda bergani uchun minnatdorchilik bildiradi.

Sportdan tashqari hayot

Baxtiyor - ahil oiladan bo'lib, Karipulla Bibasarovich va Tumarqul Umurtaevnaning o'g'li, ikki ukasi - Baxit va Nauriz bor. 18 yil 2009 aprelda u Saltanatga turmushga chiqdi, u bilan o'n yildan ortiq turmush qurgan va shu vaqt ichida ular to'rt farzandli bo'lgan. 2012-yilda Baxtiyorning ota-onasi va ikki jiyani Chimkentdan Tarazga uyiga qaytayotganda avtohalokatga uchragan va natijada ikkala ota-onasi halok bo‘lganida fojia yuz bergan edi.

Sportchi karerasi

Baxtiyar Artayevning sportdagi yo‘li shunchaki ta’sirli bo‘lgani yo‘q – bu shaxsiy g‘alaba va tinimsiz qat’iyat hikoyasidir. Boksdagi faoliyatini murabbiy Nurlan Akurpekov qo‘l ostida boshlagan Baxtiyor 15 yoshida ilk mamlakat chempionligini qo‘lga kiritdi. Uning dastlabki muvaffaqiyati nafaqat uning iste'dodidan dalolat, balki jahon sahnasidagi ashaddiy raqobatchi sifatida kelajagiga nazar tashladi. Baxtiyor 18 yoshida Malayziyadagi Osiyo chempionatida o‘z mamlakati sharafini himoya qildi va katta qiyinchilik bilan ikkinchi o‘rinni egalladi. Oradan bir yil o‘tib, u ushbu muvaffaqiyatini Hindistondagi Afro-Osiyo yozgi o‘yinlarida takrorladi. Bu shunchaki g'alabalar emas, balki uni faoliyatidagi eng katta sinov - 2004 yilda Afinada bo'lib o'tadigan Olimpiya o'yinlariga tayyorlagan pog'ona toshlari edi.

Afinada qoziqlar har qachongidan ham baland edi. Baxtiyor nimchorak finalda rossiyalik kuchli, ikki karra Olimpiada chempioni Oleg Saitov bilan to‘qnash keldi. Baxtiyor nafaqat g‘alaba qozondi, balki o‘zining uchinchi Olimpiya chempionligini qo‘lga kiritmoqchi bo‘lgan tajribali sportchining orzularini ham puchga chiqardi. Keyin u kuch-qudrat bilan bog‘liq bo‘lgan jangda tajribali kubalik chempion Lorenso Aragonni mag‘lub etdi. Oltin medalni qo‘lga kiritish Qozog‘iston uchun nafaqat shaxsiy g‘alaba, balki milliy bayram edi.

Ushbu g'alabani Baxtiyorga turnirning eng yaxshi bokschisi sifatida topshirgan Val Barker kubogi shirinlik qildi. Bu e’tirofga nafaqat uning ringdagi mahorati va strategiyasi, balki uning ruhi, matonati va har bir jangda qo‘ygan yuragi ham sabab bo‘lgan.

Olimpiada va xalqaro miqyosdagi muvaffaqiyatlarga qaramay, Baxtiyor musobaqalar qanchalik og‘ir ekanini bilardi. 2005 yilda Xitoyda bo'lib o'tgan jahon chempionatida va 2007 yilda AQShda o'tkazilgan jahon chempionatida bronza medalini qo'lga kiritganidan so'ng, u sportning bosimi va jismoniy talablariga eng yuqori darajada duch kelishda davom etdi. Uning Pekin-2008 Olimpiadasida ikkinchi oltin medalga intilishi katta qiyinchiliklarga olib keldi, jumladan, britaniyalik Jeyms DeGeylga bahsli mag'lubiyat. Bu mag‘lubiyat qanchalik alamli bo‘lsa ham, uning sportga bo‘lgan ishtiyoqi va fidoyiligi qanchalik teranligini ko‘rsatdi.

Boksdagi nafaqa

Baxtiyor 25 yoshida Pekindagi tajribasini chuqur o‘ylab, boksni tark etishga qaror qildi. Shaxsiy tinchlik va yangi faoliyat zarurati bilan bog'liq bo'lgan ushbu qaror bunday elita darajasida sport uchun zarur bo'lgan qurbonliklarni tushunganlar uchun rezonans berdi.

Boks Baxtiyorning hayotini hech qachon tark etmadi. U jamiyatga va sportga qaytishga imkon beradigan ishga o'tdi. Tarazdagi uning sharafiga nomlangan Boks saroyini boshqarish unga o‘tgan yutuqlarini bokschilarning kelajak avlodlari bilan bog‘lash imkonini bergan rol bo‘ldi.

2014 yilda Baxtiyor o'sish istagida menejment bo'yicha o'qish uchun Londonga ko'chib o'tdi. Ushbu yangi bob nafaqat bilim olish, balki boks ringidan tashqarida yangi o'ziga xoslikni shakllantirish, u bir vaqtlar Olimpiya chempioni sifatida o'z zimmasiga olgan qiyinchiliklarni o'z zimmasiga olgan.

Mukofotlar va yutuqlar

Baxtiyor Artayevning faoliyati qanchalik muvaffaqiyatli bo‘lishini oldindan aytish qiyin. U qisqa vaqt ichida boks olamida yorqin nur sochdi va Olimpiada oltin medalini qo‘lga kiritdi. Artayevning o‘zi ham bunday cho‘qqiga erishganiga qaramay, salohiyatining atigi 50 foiziga erishganiga ishonadi.

Uning karerasi quyidagi yutuqlarni o'z ichiga oladi:

• 2004 yilda Afinada bo'lib o'tgan Olimpiya o'yinlarida oltin medal.
• I darajali "Baris" ordeni.
• “Daryn” yoshlar davlat mukofoti.
• O'z mamlakatida xizmat ko'rsatgan sport ustasi unvoni.
• Tug'ilgan shahrining faxriy fuqarosi.

Ishga joylashish

Baxtiyor boksni tark etgach, sportning turli turlari bilan shug‘ullangan, jumladan, boks musobaqalarida televideniye sharhlovchisi sifatida faoliyat yuritgan. U janglarni, jumladan, qozog‘istonlik professional chempion Gennadiy Golovkinning janglarini ekspert sharhlab, sport bo‘yicha chuqur bilimini tomoshabinlar bilan o‘rtoqlashdi.